مرجع و مدخل شعر فارسی (Persian Poetry)
چون عهده نمی‌شود کسی فردا را
حالی خوش دار این دلِ پُر سُودا را
مِی نوش به ماهتاب ای ماه، که ماه
بسیار بتابد و نیابد ما را
خیام نیشابوری
چون هیچ‌کس فردایی را تضمین نکرده
با دلت مُدارا کن و شاد و خرسند باش.!.
در کتاب «رجاء من الاحياء» آمده است که ابراهيم گفت:
شبی به طواف، خويشتن را تنها ديدم و شبی بس تاريک بود.
گفتم: خداوندا مرا از گناه نگاه دار تا هرگزت نافرماني نکنم.
ناگاه هاتفی گفت: ای ابراهيم، تو نگاه داری خواهی و ديگران نيز.
اگر همه از گناه نگاه داريم به کدام کس تفضل کنيم
و کدام کس را بخشيم./ کشکول شیخ بهایی
آباد خرابات ز مِی خوردن ماست
خون دو هزار توبه در گردن ماست
گر من نکنم گناه، رحمت که کند
آرايش رحمت از گنه کردن ماست
خیام نیشابوری
مرجع و مدخل شعر فارسی (Persian Poetry)
برخیز ز «خواب» تا «شرابی» بخوریم
زآن پیش که از زمانه تابی بخوریم
کاین چرخ ستیزه‌روی ناگه روزی
چندان ندهد زمان که آبی بخوریم
خیام نیشابوری
از تن چو برفت جانِ پاک من و تو
خِشتی دو نهند بر مَغاک من و تو
و آنگاه برای خشت گور دگران
در کالبدی کشند خاک من و تو
خیام نیشابوری
مرجع و مدخل شعر فارسی (Persian Poetry)
یک جام شراب صد دل و دین ارزد
یک جُرعه‌ی مِی مملکت چین ارزد
جز باده‌ی لعل نیست در روی زمین
تلخی که هزار جان شیرین ارزد.!.
خیام نیشابوری/ فیلسوف ایرانی
[تضارب آراء و اندیشه‌ها = جامعه‌ی پویا
در کتب متعدد دیدگاه کسانی که
رباعیات خیام را دلیل کفر او دانسته‌اند
نقد شده و بر دین‌داری و حیرت او
در کار جهان و «معمای هستی» تأکید شده است.]
بدیهی است دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد
ایرادی هم ندارد.
چو انجام تفکّر شد تحیّر
در اینجا ختم شد بحث تفکّر
[در درون و بیرون، بالا و پایین و پیرامون این جهان
هیچ چیزی نیست،
جز یک نمایش سایه جادویی که در جعبه‌ای نمایان می‌شود
و شمع این نمایش سایه‌‌ی جادویی، خورشید است، دایره‌ای که
ما در آن پیکره‌های خیالی هستیم که می‌آییم و می‌رویم.
«به عبارتی کیهان غیر قابل تصور است.»]
یکی از رباعیات خیام درباره‌ی چرخش جهان و سیارات
و حیران و سرگردان بودن آدمی که بسیاری
از محققان ادبی و علمی معتقدند که خیام
سال‌ها قبل از دانشمندان مشهوری
هم‌چون گالیله و کوپرنیک
می‌دانسته که سیارات در حال گردش
به دور خورشید می‌باشند.
در این شعر این‌چنین آمده است که:
«این چرخ فلک که ما در او حیرانیم
«فانوس خیال» از او مثالی دانیم
خورشیدْ چراغ‌دان و عالمْ فانوس
ما چون صُوَریم کاندر او حیرانیم (گردانیم)»
[حکایت اوضاع و احوال زمانه ما و بشرِ سردرگم
و مغرور از اندک علمی که به دست آورده(1%)
و خودباختگی و هویّت‌سوزی او را رنج می‌دهد...]
[و شاید به قول مارکس:
انسانی که با «طبیعت انسانی» بیگانه است.]
الهی فضل خود را یار ما کن
ز رحمت یک نظر در کار ما کن
که تا مطلوب جانم حاصل آید
عطار/ گزیده انتخابی
[ای بشر! تو پیش نرفتی؛ تو...! فرو رفتی...!
رشته هر عقده‌ی کارم ز بس سردرگم است
صد گره افکنده‌ام تا یک گره واکرده‌ام.!.]
شعر از: میر یحیی شیرازی
ترکیب طبایع چو به کام تو دَمی است
رو شاد بزی اگرچه بر تو ستمی است
با اهل خِرد باش که اصلِ تنِ تو
گردی و نسیمی و غُباری و دَمی است
خیام نیشابوری
[ناپایداری زندگی انسان.!.
آری...! از اهل بقایی تو و در دار فنایی.!.
منوچهری دامغانی]
[عناصر چهارگانه: «آب و آتش و باد و خاک»
در فرهنگ ایران باستان
پاک نگه‌داشتن «چهار آخ‌شیج» وظیفه هر انسان است.
پاس‌داشت و سپاس‌داری محیط زیست.]
[ز مُلک تا ملکوتش حجاب بردارند
هر آنکه خدمت جام جهان‌نما بکند/ حافظ
در این دنیای فانی و ناپایدار به یک تعبیر جام جهان‌نما یعنی
در خدمت دل بودن یعنی کُدورتِ دل را زدودن.
دروغ، تهمت، شهوات، غضب‌ها، کینه‌ها، حرص، طمع،
جاه‌طلبی،شهرت‌طلبی، رذایل، بی‌اخلاقی‌ها و...
همه کُدروتِ دل است.]
مرجع و مدخل شعر فارسی (Persian Poetry)
[«حقیقت» هرگز نباید قربانی شود.!.]