مرجع و مدخل شعر فارسی (Persian Poetry)
چون عهده نمی‌شود کسی فردا را
حالی خوش دار این دلِ پُر سُودا را
مِی نوش به ماهتاب ای ماه، که ماه
بسیار بتابد و نیابد ما را
خیام نیشابوری
چون هیچ‌کس فردایی را تضمین نکرده
با دلت مُدارا کن و شاد و خرسند باش.!.
در کتاب «رجاء من الاحياء» آمده است که ابراهيم گفت:
شبی به طواف، خويشتن را تنها ديدم و شبی بس تاريک بود.
گفتم: خداوندا مرا از گناه نگاه دار تا هرگزت نافرماني نکنم.
ناگاه هاتفی گفت: ای ابراهيم، تو نگاه داری خواهی و ديگران نيز.
اگر همه از گناه نگاه داريم به کدام کس تفضل کنيم
و کدام کس را بخشيم./ کشکول شیخ بهایی
آباد خرابات ز مِی خوردن ماست
خون دو هزار توبه در گردن ماست
گر من نکنم گناه، رحمت که کند
آرايش رحمت از گنه کردن ماست
خیام نیشابوری
مرجع و مدخل شعر فارسی (Persian Poetry)
برخیز ز «خواب» تا «شرابی» بخوریم
زآن پیش که از زمانه تابی بخوریم
کاین چرخ ستیزه‌روی ناگه روزی
چندان ندهد زمان که آبی بخوریم
خیام نیشابوری
از تن چو برفت جانِ پاک من و تو
خِشتی دو نهند بر مَغاک من و تو
و آنگاه برای خشت گور دگران
در کالبدی کشند خاک من و تو
خیام نیشابوری
مرجع و مدخل شعر فارسی (Persian Poetry)
یک جام شراب صد دل و دین ارزد
یک جُرعه‌ی مِی مملکت چین ارزد
جز باده‌ی لعل نیست در روی زمین
تلخی که هزار جان شیرین ارزد.!.
خیام نیشابوری/ فیلسوف ایرانی
[تضارب آراء و اندیشه‌ها = جامعه‌ی پویا
در کتب متعدد دیدگاه کسانی که
رباعیات خیام را دلیل کفر او دانسته‌اند
نقد شده و بر دین‌داری و حیرت او
در کار جهان و «معمای هستی» تأکید شده است.]
بدیهی است دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد
ایرادی هم ندارد.
چو انجام تفکّر شد تحیّر
در اینجا ختم شد بحث تفکّر
[در درون و بیرون، بالا و پایین و پیرامون این جهان
هیچ چیزی نیست،
جز یک نمایش سایه جادویی که در جعبه‌ای نمایان می‌شود
و شمع این نمایش سایه‌‌ی جادویی، خورشید است، دایره‌ای که
ما در آن پیکره‌های خیالی هستیم که می‌آییم و می‌رویم.
«به عبارتی کیهان غیر قابل تصور است.»]
یکی از رباعیات خیام درباره‌ی چرخش جهان و سیارات
و حیران و سرگردان بودن آدمی که بسیاری
از محققان ادبی و علمی معتقدند که خیام
سال‌ها قبل از دانشمندان مشهوری
هم‌چون گالیله و کوپرنیک
می‌دانسته که سیارات در حال گردش
به دور خورشید می‌باشند.
در این شعر این‌چنین آمده است که:
«این چرخ فلک که ما در او حیرانیم
«فانوس خیال» از او مثالی دانیم
خورشیدْ چراغ‌دان و عالمْ فانوس
ما چون صُوَریم کاندر او حیرانیم (گردانیم)»
[حکایت اوضاع و احوال زمانه ما و بشرِ سردرگم
و مغرور از اندک علمی که به دست آورده(1%)
و خودباختگی و هویّت‌سوزی او را رنج می‌دهد...]
[و شاید به قول مارکس:
انسانی که با «طبیعت انسانی» بیگانه است.]
الهی فضل خود را یار ما کن
ز رحمت یک نظر در کار ما کن
که تا مطلوب جانم حاصل آید
عطار/ گزیده انتخابی
[ای بشر! تو پیش نرفتی؛ تو...! فرو رفتی...!
رشته هر عقده‌ی کارم ز بس سردرگم است
صد گره افکنده‌ام تا یک گره واکرده‌ام.!.]
شعر از: میر یحیی شیرازی
[«حقیقت.!.» هرگز نباید قربانی شود.!.]