چابکسواری آمد و لعبی نمود و رفت
نی‌نی عقابی آمد و صیدی ربود و رفت
نقش دگر بتان که نمی‌رفت از نظر
آن به تن به نوک خنجر مژگان زدود و رفت
حرفی که در حجاب ز گفت و شنود بود
آخر به رمز گفت و به ایما شنود و رفت...
محتشم کاشانی
رسید نغمه‌ای از باده‌نوشی تو به‌گوشم
که چون خُمِ مِی و چون نای نِی به جوش و خروشم
کجاست نرمی و کیفیتی و نشئه‌ی عشقی
که مِی نخورده از آنجا برون بَرَند به دوشم
ز خام‌کاری تدبیر خود فتاده به خنده
خِرد چو دید که آوَرْد آتش تو بجوشم...
محتشم کاشانی
زان طرۀ دل سوی ذَقَنت رفته رفته رفت >> چانه، زنخدان
در چه ز عَنبَرین رَسَنت رفته رفته رفت
پيشت چو شمع اشگ بتان قطره قطره ريخت
صد آبرو در انجمنت رفته رفته رفت
من بودم و دلی و هزاران شکستگی
آن هم به زلف پُر شکنت رفته رفته رفت...
محتشم کاشانی
کمند مِهر چنان پاره کن که گر روزی
شوی ز کرده پشیمان به‌هم توانی بست!
محتشم کاشانی
در بزم حکیمان ز مِی شورانگیز
نی تاب نشستن است و نی پای گریز
از بهر من تنگ سراب ای ساقی!
مینا به سر پیاله کج دار و مریز
محتشم کاشانی
***
کج دار و مریز
ترکیبی است از فعل امر « کج دار » و فعل نهی « مریز ( نریز ) »
معنی ظاهری اش این است: آن را کج نگه دار و نریز،
معنی ضمنی و تلویحی * / connotation meaning / kɒnəˈteɪʃ(ə)n
این است که با مدارا و آسانی رفتار کن. سختگیری بیش از اندازه نکن.
گویا جامی در دست داری که ناچاری آن را کج بگیری.
جام را کج بگیر و برو ولی مراقب باش درون جام نریزد.
جالب است، املایش را برخی نادرست و به صورت
"کج دار و مریض" ! می نویسند.
[«حقیقت.!.» هرگز نباید قربانی شود.!.]